Waarom je brein anders werkt dan je denkt

Een wetenschappelijke kijk op blijvende verandering

Je hebt het vast wel eens meegemaakt. Een team dat na een inspirerende workshop vol goede voornemens terugvalt in oude patronen. Een professional die ondanks alle training en coaching blijft vastzitten. Organisaties waar veranderplannen in laden liggen te verstoffen.

Het probleem ligt niet aan gebrek aan motivatie of slechte intenties. Het probleem is dat we ons brein verkeerd gebruiken.

Het misverstand over ons brein

Sinds de Verlichting denken we graag dat mensen vooral rationele wezens zijn. Onze hele maatschappij – van onderwijs tot bedrijfsleven – is gebaseerd op het idee dat we problemen oplossen door beter na te denken, meer te weten en slimmere plannen te maken.

Maar moderne neurowetenschap laat iets verrassends zien: slechts ongeveer 20% van ons brein is bezig met bewust, logisch denken. De rest? Dat is een heel ander verhaal.

Ontdek je sociale brein

Het grootste deel van onze hersenen – ongeveer 50% of meer – bestaat uit netwerken die zijn geoptimaliseerd voor iets heel anders: sociale verbinding, emotionele waarneming en lichamelijke intelligentie.

Dit “sociale brein” is geen bijzaak. Het is ons overlevingsmechanisme.

Waarom evolutie ons zo maakte

Denk eens aan onze voorouders op de savanne. Wie overleefde? Niet de slimste denker, maar wie het beste kon samenwerken. Wie de subtiele signalen in de groep aanvoelde. Wie wist wanneer iemand boos, bang of onbetrouwbaar was – niet door woorden, maar door houding, gezichtsuitdrukking en stemtoon.

Deze vaardigheden zitten diep in ons brein gebakken. Wanneer je een ruimte binnenloopt, weet je binnen seconden hoe de sfeer is. Dat is geen magie – dat zijn miljarden neuronen die sociale informatie verwerken

De twee systemen in actie

Neurowetenschapper Daniel Kahneman beschreef dit als twee verschillende systemen:

Systeem 1 is snel, automatisch en holistisch. Het leest gezichtsuitdrukkingen, voelt spanning in een team, merkt wanneer iemand onzeker is. Het werkt via beelden, gevoelens en lichamelijke sensaties. Dit systeem bepaalt het grootste deel van ons gedrag.

Systeem 2 is langzaam, bewust en analytisch. Het maakt plannen, lost wiskundige problemen op en redeneert logisch. Dit is wat we meestal “denken” noemen.

Het probleem? Bijna alle veranderaanpakken richten zich alleen op Systeem 2.

De wetenschap achter systemische verandering

Recent onderzoek bevestigt wat systemisch werkers al jaren weten. Sociale neurowetenschapper Dr. Matthew Lieberman toonde aan dat sociale pijn letterlijk pijn doet – dezelfde hersengebieden worden actief als bij fysieke pijn.

Andere studies laten zien dat:

  • Ons hart en brein synchroniseren tijdens betekenisvolle gesprekken
  • Groepen letterlijk hun hersengolven kunnen afstemmen
  • Het “buikbrein” (enterisch zenuwstelsel) direct communiceert met ons hoofd

 

Dit verklaart waarom je “een goed gevoel” hebt over iemand, of waarom sommige teams gewoon “klikken.”

Wat dit betekent voor echte verandering

Blijvende verandering gebeurt niet in je hoofd, maar in je hele systeem. Het vraagt:

Lichamelijke ervaring: Voelen wat er werkelijk speelt, niet alleen erover praten.

Emotionele veiligheid: Ruimte om te zijn wie je bent, zonder maskers en rollen.

Sociale verbinding: Ervaren hoe het anders kan tussen mensen.

Systemisch bewustzijn: Zien hoe alles samenhangt, niet alleen de oppervlakte.

Van inzicht naar transformatie

Dit is waarom onze drie-stappen methode werkt:

(1) Ont-moeten
Stoppen met 'moeten'

Ruimte maken voor wat er werkelijk is, zonder de druk om te presteren, veranderen of oplossen.

"Eindelijk hoeven we niet meer te doen alsof."

(2) Ontmoeten
Echte verbinding ervaren

Echte verbinding maken - met jezelf, elkaar en de situatie. Ontdek waar de echte energie, verbinding en beweging zit.

"Nu beseffen we eindelijk gezamenlijk wat echt nodig is."

(3) Zinvolle actie
De eerste betekenisvolle stappen zetten

Vertalen in concreet zichtbaar gedrag wat ertoe doet. In kleine behapbare stappen.

"Deze stappen zijn realistisch, noodzakelijk én blijvend. "

Elke stap activeert je hele systeem, niet alleen je hoofd.

De paradox van controle loslaten

Het ironische is: door te stoppen met proberen alles te controleren via je denken, krijg je toegang tot een veel grotere intelligentie – de intelligentie van levende systemen die zich al miljarden jaren zelf organiseren.

Zoals een bos geen manager heeft, maar perfect functioneert. Zoals vogels in formatie vliegen zonder instructies. Zoals je hart weet hoe het moet kloppen zonder dat je erover nadenkt.

Waarom dit hoop geeft

Als je begrijpt hoe je brein werkelijk werkt, openen zich nieuwe mogelijkheden. Je hoeft niet meer tegen je natuurlijke intelligentie in te werken. Je kunt ermee samenwerken.

Teams die hun echte dynamiek onder ogen zien, kunnen niet meer doen alsof. Professionals die ervaren wat authentiek werken betekent, kunnen niet terug naar een rol die niet klopt.

Dat is de kracht van werken met je hele systeem in plaats van alleen je hoofd.

De uitnodiging

De volgende keer dat je vastloopt in verandering – individueel of als team – vraag jezelf dan af: “Wat voelt mijn lichaam? Wat zegt mijn buikgevoel? Wat speelt er onder de oppervlakte?”

Je brein wil je helpen. Maar alleen als je luistert naar het hele verhaal, niet alleen het rationele deel.

Onze diensten op een rij

Belangrijke referenties

Neurowetenschappelijk onderzoek:

  • Kahneman, D. (2011). Thinking, Fast and Slow. Farrar, Straus and Giroux
  • Lieberman, M.D. (2013). Social: Why our brains are wired to connect. Crown Publishers
  • Damasio, A. (1999). The Feeling of What Happens: Body and Emotion in the Making of Consciousness. Harcourt Brace

Sociale neurowetenschappen:

  • Barrett, L.F. & Satpute, A.B. (2013). Large-scale brain networks in affective and social neuroscience. Current Opinion in Neurobiology, 23(3), 361-372
  • Schilbach, L., et al. (2013). Toward a second-person neuroscience. Behavioral and Brain Sciences, 36(4), 393-414
  • Adolphs, R. (2009). The social brain: neural basis of social knowledge. Annual Review of Psychology, 60, 693-716

Systemisch werken en verandering:

  • Capra, F. & Luisi, P.L. (2014). The Systems View of Life: A Unifying Vision. Cambridge University Press
  • Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. Viking
  • Siegel, D.J. (2012). The Developing Mind: How Relationships and the Brain Interact to Shape Who We Are. Guilford Press

Evolutionaire psychologie:

  • Tomasello, M. (2014). A Natural History of Human Cooperation. MIT Press
  • Dunbar, R. (1996). Grooming, Gossip, and the Evolution of Language. Harvard University Press

Voor individuele coaching, teamprocessen of natuurprogramma’s gebaseerd op deze inzichten kun je contact opnemen via ontmoeten.nu.

Meer ervaringen van teams en organisaties

Quote Diepgaande energie en verrassende doorbraken

Johan is in staat om met zijn opstellingen met een groep die energie te mobiliseren, waardoor knelpunten als vanzelf naar boven lijken te komen en de oplossing zich vervolgens als vanzelfsprekend aandient. Het effect van zijn werk is verbluffend, ik heb bij sceptische managers en “hardnosed” specialisten het spreekwoordelijke kwartje zien vallen.

 

Quote Een natuurlijke en succesvolle organisatie

Tijdens de oprichtingsfase inspireerde ons team ons bij het verankeren van onze bedrijfsfilosofie en kernwaarden. Door verrassende inzichten leerden we elkaar diepgaand kennen, ontdekten onze natuurlijke kracht, en hoe we willen samenwerken met elkaar en klanten. Met de ’talking stick’ en organisatieopstellingen verfijnden we snel onze visie en keuzes. Resultaat? In korte tijd hebben we een natuurlijke en succesvolle organisatie neergezet.

Quote Verbinding tussen buik, hoofd en handen

Voor onze organisatie is Johan van een bijzondere waarde, omdat hij als facilitator in staat is bij ons de brug tussen buik, hoofd en handen te slaan. Bij een team van oude rotten met allemaal een sterke eigen persoonlijkheid zorgt Johan’s werkwijze ervoor dat wanneer we samen zijn de maskers af zijn, we elkaar open en oprecht tegemoet treden en er een bijzondere band ontstaat die dieper strekt dan het professionele discours.

Quote Inspirerende intervisie voor agile teams

Johan heeft voor het team van agile coaches een tiental intervisiesessies begeleid. De ervaringen waren zodanig positief dat we het aantal sessies hebben uitgebreid. Die sessies werden eens per 6 weken ingepland en Johan begeleidde ons op een heerlijke manier, met veel plezier, humor en deskundigheid. Dat deed hij via verschillende methoden en theorieën op een dusdanige manier dat we hier erg veel van hebben geleerd en in de praktijk hebben kunnen brengen.

Quote Verandering begint bij jezelf

Als verandering voor een betere wereld een thema voor jou is, en je teamleden klaar zijn om met zichzelf in dialoog te gaan en het beste in zichzelf te ontdekken, dan is Johan de juiste persoon om je hierin te begeleiden en je op het goede spoor te zetten.

Quote Teamontwikkeling met blijvende impact

Wij hebben Johan bij herhaling uitgenodigd om het MT te begeleiden. Zijn sterkte ligt in het goed kunnen inschatten van de verschillende persoonlijkheden en elk van hen de ruimte te geven om even het hart te luchten en in de schijnwerper te staan.

Aan het einde van de sessie(s) is gepraat over de onderlinge verhoudingen, zijn de verschillen in aanpak benoemd en staan de neuzen dezelfde kant op.
In de maanden na de sessie is duidelijk de impact te merken die Johan heeft achtergelaten. Het team kent elkaars sterke en zwakke plekken weer en maakt gebruik van elkaars sterktes om moeilijke zaken op te pakken. De gezamenlijke strategie vooruit is er weer!

Quote Verbindt mensen met hun essentie

Johan breekt op zijn geheel eigen wijze zaken open en laat mensen weer verbinding maken met de essentie en de innerlijke koers. Zijn werk als facilitator van het organisatietheater is een vast element binnen de strategische workshops die we inmiddels met diverse organisaties hebben gedaan.

Quote Diepgaande inzichten en echte vooruitgang

Ik heb meerdere keren met Johan samengewerkt in organisatievraagstukken, samenwerking in teams, intervisie en reflectie. Een gesprek of werken met Johan geeft altijd inzichten. Inzichten die de echte reden aangeven wat aan de oppervlakte zichtbaar is en zich meestal onder water afspeelt, waarom dit zo is. Wat slechts opgelost of verbeterd kan worden als je weet waarom. Of niet, en dat weet je dan ook. Daarmee creëer je ruimte en voortgang. Voor mij is Johan naast kundig en gewoon prettig om mee samen te werken.

Meer ervaringen van professionals

Quote Vertrouwen en diepgang in coaching

In coachinggesprekken heb ik Johan ervaren als zeer deskundig vertrouwenspersoon, iemand die erg goed naar je luistert en door de juiste vragen te stellen zelfinzicht krijgt. Daarbij heb ik nooit een oordeel of veroordeling gevoeld, wat me vertrouwen gaf om ook te vertellen over mijn angsten, valkuilen of tekortkomingen. Ik heb altijd uitgekeken naar deze gesprekken, ook al wist ik dat we soms een lastig onderwerp gingen bespreken.

Quote Respectvolle en doeltreffende begeleiding

Johan is puur en eerlijk over wat hij doet, werkt op een respectvolle wijze aan thema’s die jij zelf lastig vindt om aan te pakken. Jij blijft de eigenaar en de oplosser van de problemen waar je aan werkt, wat naar mijn mening de enige manier is om echte oplossingen te vinden.

Quote Een ervaring die je dichter bij jezelf brengt

Dit was en is een van de meest bijzondere ervaringen in mijn leven. Het volledig loskomen van de achtbaan die het leven vaak is, is confronterend en genezend tegelijk. Ik wist daarna weer wie ik echt ben en waar mijn drijfveren liggen. Je komt dicht bij jezelf en je kan je weer verwonderen over de kleine dingen in het leven en er echt van genieten. Ik gun iedereen deze ervaring!

Quote Transformatie voor een betere wereld

De potentie van Johan is mensen begeleiden in transformatieve processen op een manier zodat ze hun organisatie (mensen) en de wereld kunnen dienen.

Quote Respectvol en doeltreffend

Johan is puur en eerlijk over wat hij doet, werkt op een respectvolle wijze aan thema’s die jij zelf lastig vindt om aan te pakken. Jij blijft de eigenaar en de oplosser van de problemen waar je aan werkt, wat naar mijn mening de enige manier is om echte oplossingen te vinden.

Quote De vraag achter de vraag

Voordat je er erg in hebt komen er omgekeerde eierdopjes, een tafelopstelling, op tafel en stelt Johan je de vraag. De vraag die altijd te maken heeft met waarom je coaching zoekt. Bijvoorbeeld ‘de samenwerking in mijn team loopt niet lekker’. Johan vraagt altijd door en is daarmee samen met jou op zoek naar de echte reden achter iets of onder iets. Zodat je daarmee aan de slag kunt en verder komt.

Quote Een hernieuwde kennismaking met jezelf

Ik kan iedereen aanraden om eens (hernieuwd) kennis te maken met zichzelf….

Quote Een kritische spiegel die je verder helpt

Ik heb Johan leren kennen als een fijn mens. Hij is authentiek, doortastend, onderzoekend, beschouwend en durft mensen een kritische spiegel voor te houden. Allemaal ingrediënten die hem tot een goede coach maken.

Quote Direct en doeltreffend leiderschap

Johan kent de waarde van people management. Heeft een duidelijke visie op zijn doelen en wat hij wil bereiken. Hij zal je niet vertellen wat je graag wilt horen. Hij vertelt wat je moet weten. Dat te accepteren is jouw echte uitdaging.

Quote De natuur als spiegel

De natuur. Wat een heerlijke stilte. Wat een mooie sensatie. Nooit geweten. Johan heeft mij geholpen te leren zien, horen en voelen in een zuivere pure omgeving. Weet steeds wat beter hoe me zelf vorm te geven en mezelf te zijn: Lost an eye, lost a part of I, gained a new Friend: Me.

Quote Diepere inzichten en innerlijke rust

Ik had verwacht hindernissen in het leven op te zoeken en een manier te vinden om hiermee om te gaan. Dat is gelukt! Net zoals rust vinden. Je gaat de verdieping in, en vindt je innerlijke rust. Je gaat terug naar je gevoel, de basis en naar wat belangrijk is in je leven. Je krijgt antwoord op vragen en doelen en gaat oude gevoelens een plek geven.

Quote Een rust die blijvend is

Nog steeds voel ik dat het allemaal anders is, weet het soms niet goed uit te leggen. Ik heb een rust over mij gekregen die mij erg goed bevalt en blijvend is. Er wordt mij gevraagd hoe ik dit denk vast te houden. Ik kan er geen antwoord op geven, maar weet dat ik het vast ga houden, ’t is niet eens vasthouden het is zoals het is en dat is prima.

Meer ervaringen met natuurprogramma's

De vier dagen onder leiding van Johan en Hans voelden als veel langer, in positieve zin. Het was heilzaam ondergedompeld te worden in de natuur, aan de hand van Johans oefeningen, zonder het harnas van de kloktijd. Ik heb me deze dagen gedragen gevoeld door de natuur, een gevoel dat ik nog steeds kan oproepen. De dagen in Drenthe stonden in het teken van wederkerigheid, want het is niet alleen ontvangen, maar ook geven. Juist die kwaliteit was bijzonder en verrijkend. Ik denk er nog vrijwel dagelijks aan terug, met grote dankbaarheid.

Quote Een ervaring die iedereen zou moeten meemaken

Het is een ervaring die ik iedereen zou gunnen! We hadden prachtig weer in een ontzettend mooie natuur. Fijne groep die zich kwetsbaar op durfde te stellen en natuurlijk hele fijne begeleiding. Heerlijk om een paar dagen helemaal uit te staan, de tijd te nemen voor jezelf & te voelen waar jij behoefte aan hebt. Ze zouden het verplicht moeten stellen of vergoeden bij de zorgverzekeraar, haha!

Quote Authentiek leiderschapstraining met blijvend effect

Mijn ervaring tijdens de authentiek leiderschap training was erg bijzonder. Sowieso op het moment zelf door de oefeningen, spellen en wonderlijke wandelingen in de natuur. De week was daarmee al een groot cadeau, maar het effect daarvan naderhand was overweldigend. Ik ervaar nog meer vrede en rust in mijn leven, durf mezelf te zijn zonder excuses te maken en heb tegelijkertijd helder wat de praktische stappen daarbij zijn in mijn leven. Ik kijk met grote dankbaarheid terug!

Quote De natuur als spiegel

De natuur. Wat een heerlijke stilte. Wat een mooie sensatie. Nooit geweten. Johan heeft mij geholpen te leren zien, horen en voelen in een zuivere pure omgeving. Weet steeds wat beter hoe me zelf vorm te geven en mezelf te zijn: Lost an eye, lost a part of I, gained a new Friend: Me.

Quote De rust en kracht van de natuur

Het is lastig woorden te geven aan deze mooie ervaring. Het biedt rust en geeft ontspanning. De natuurreis is voor iedereen een winst. Ik gun iedereen deze prachtige ervaring.

Quote Energie in plaats van uitputting

Omdat ik nog midden in mijn burn-out zit was ik bang dat het programma te zwaar voor me zou worden, maar ik had het gevoel dat ik spijt zou krijgen als ik niet zou gaan. Het gaf me juist zoveel energie dat ik het niet had willen missen. Het delen van ervaringen en verkrijgen van nieuwe inzichten maakt dat ik deze training aan iedereen die ook maar een beetje twijfelt over waar hij/zij in het leven staat zou aanbevelen.

Quote Een essentiële stap in mijn leven

Ik heb hier een super ervaring gehad en ook veel leermomenten die mij verder in mijn leven gaan helpen. Ik doe nu gewoon wat voor mijzelf goed voelt en heb niet steeds meer bevestiging nodig, en heb meer doorzettingsvermogen. Dit is echt mijn topjaar nu! Ik zou dit programma aanbevelen aan mensen die beter inzicht in zichzelf willen krijgen, vooruit willen en openstaan voor verbetering van denken.

Quote Diepgaande inzichten in mijn levensverhaal

Ik heb het meest gehad aan het vertellen van ‘je levensverhaal’. Ik ontdekte dat ik niet alleen ben. Meerdere mensen maken moeilijke dingen mee, maar ze kunnen ook weer doorgaan met hun leven. Wanneer mijn gedachten alle kanten opgingen en ik mij meer in mijzelf keerde, op die momenten kreeg ik ook meer ondersteuning. Dit programma geeft de energie en inzichten om weer richting aan je leven te geven.

Ik nam deel aan de natuurpelgrimage die bestond uit zeer rijk scala aan reflectie oefeningen die mij in staat stelde om te verbinden met de aarde, mijzelf en anderen. Als student geestelijk verzorging hebben deze dagen mij geholpen om een repetoir op te bouwen van ecospirituele oefeningen als basis om de aarde met zorg, aandacht en liefde te bewonen

Quote Een retraite die mijn blik veranderde

Voorafgaand aan de retraite twijfelde ik of deze retraite mij zou helpen met de vragen waar ik mee zat. Na een aantal gesprekken met Johan besloot ik uiteindelijk toch om mee te gaan. De retraite was voor mij een hele bijzondere ervaring. De meditaties, de oefeningen, de gesprekken, etc. hielpen allemaal mee om een beter inzicht te krijgen in mijn huidige situatie. De vragen waar ik mee kwam, bleken uiteindelijk niet de juiste vragen; ik besefte dat er vragen waren die veel belangrijker waren. De retraite heeft mij geholpen om dit in te zien en ik heb het gevoel dat ik op de goede weg ben met mijn leven.

Een natuurpelgrimage met Johan en Hans: stel je ervoor open, ga het doen. De ervaring is beperkt in woorden uit te drukken. Toch een poging: deze ervaring blijft me lang bij. Het was transformatief: ik deed veel waardevolle inzichten op over mijzelf en mijn relatie tot mijn omgeving; ik kon oefenen in zorgzaamheid en aandacht in de breedste zin van het woord. De natuurpelgrimage is een ‘plek’ om heel goed te kunnen luisteren naar alles wat er te horen valt. Ik ervoer bovendien veel ruimte voor mijn eigen verhaal, mijn eigen religieuze/spirituele betekeniskader. Tot slot: ik heb ook veel gelachen, want het was ook gewoon erg gezellig en leuk.

Quote Terug naar jezelf in de natuur

Tijdens de week in Slovenië kwam ik tot rust, hierdoor heb ik veel dingen over mijzelf geleerd. Het heeft mij dichter bij mijzelf gebracht, wat ervoor zorgt dat ik nu weer bezig kan met de dingen waar ik gelukkig van word en weer energie van krijg.

Dankjewel voor het invullen van het evaluatieformulier.

Hartelijke groet,
Hans en Johan

logo ontmoeten.nu transparant

Dankjewel voor het invullen van het intakeformulier.
Mocht ik nog vragen hebben,
dan neem ik binnenkort nog contact met je op

Hartelijke groet,
Johan

Contact opnemen

logo ontmoeten.nu transparant

Dankjewel voor je bericht. Ik neem snel contact met je op.

Hartelijke groet,
Johan de Kleine