Je herkent het wel: een team dat op papier goed functioneert, maar in de praktijk stroperig samenwerkt. Iedereen werkt hard, maar tóch blijven resultaten achter. Hoe kan dat? En waarom lijkt samenwerking in sommige teams moeiteloos te gaan, terwijl andere teams vastlopen in eilandjes en frustratie?
Veel organisaties ervaren hetzelfde: vertrouwen ontbreekt, communicatie stokt en vergaderingen voelen als tijdverspilling. Managers praten over ‘verbinding’, maar in de realiteit trekken teamleden zich terug in hun eigen silo’s. Het gevolg? Besluiten worden genomen, maar niemand voelt zich verantwoordelijk. Problemen blijven liggen, of nog erger: ze stapelen zich op. Hoe komt dat? En vooral: hoe keer je dit om?
Patrick Lencioni beschreef in zijn beroemde model de vijf niveaus waarop teams kunnen falen. Deze piramide laat zien hoe een gebrek aan vertrouwen aan de basis ligt van veel samenwerkingsproblemen. De belangrijkste kenmerken van falende teams zijn:
Gebrek aan vertrouwen – Mensen durven hun kwetsbaarheid niet te tonen en spelen op veilig.
Vermijden van conflicten – Gesprekken blijven oppervlakkig, echte spanningen worden niet uitgesproken.
Geen gezamenlijke commitment – Besluiten worden genomen, maar niemand voelt zich echt verantwoordelijk.
Wij-zij denken – Binnen het team gaat het redelijk, maar de samenwerking met andere teams stokt.
Focussen op individuele successen – Het belang van het team of de organisatie verdwijnt naar de achtergrond.
Deze patronen ontstaan niet zomaar. Ze zijn een gevolg van onbewuste dynamieken binnen teams en organisaties. Zodra vertrouwen ontbreekt, gaan mensen op hun hoede zijn. Ze houden zich in, vermijden discussies en nemen geen verantwoordelijkheid voor het geheel. Dit creëert een cultuur waarin schijnharmonie en eilandjesvorming de norm worden.
Wat gebeurt er in een team dat écht samenwerkt? Mensen voelen zich veilig, durven ideeën te delen en dagen elkaar uit op een manier die energie geeft. Problemen worden niet vooruitgeschoven, maar samen aangepakt. En dat voel je in alles: snelheid, motivatie en impact.
Effectieve teams bouwen bewust aan een sterke basis van vertrouwen, moedigen open gesprekken aan en zorgen voor een gedeelde verantwoordelijkheid. De piramide van succesvolle teams laat zien welke factoren cruciaal zijn:
Vertrouwen als basis – Teamleden durven zich uit te spreken, fouten toe te geven en hulp te vragen.
Gezonde conflicten – In plaats van conflicten te vermijden, worden ze ingezet om tot betere beslissingen te komen.
Duidelijke besluitvorming – Iedereen committeert zich aan gezamenlijke doelen en afspraken worden nagekomen.
Echt samenwerken – Teams overstijgen hun eigen belang en werken samen vanuit een gedeelde visie.
Aanspreekcultuur – Teamleden dagen elkaar uit en spreken elkaar constructief aan op gedrag en prestaties.
Maar hoe bereik je dit als jouw team vastzit in oude patronen?
In veel organisaties loopt samenwerking niet alleen binnen teams vast, maar ook tussen teams. Silo’s en eilandvorming zorgen ervoor dat afdelingen langs elkaar heen werken in plaats van samen te bouwen aan een gedeelde visie. Dit kan leiden tot:
Dit zie je bijvoorbeeld bij een organisatie waarin het sales- en productteam niet goed samenwerken. Sales belooft klanten snelle levertijden, terwijl productontwikkeling worstelt met te weinig capaciteit. In plaats van samen een oplossing te zoeken, wijzen ze naar elkaar: ‘Sales verkoopt te veel’ en ‘Productie werkt te langzaam’. Zo ontstaan muren tussen teams die elkaars succes juist zouden moeten versterken.
Het probleem is dat deze patronen vaak diepgeworteld zijn in de organisatiecultuur. Het doorbreken ervan vraagt om bewuste interventies.
Heb je last van silo’s in je organisatie? Lees dan dit artikel over silo’s en eilandjesculturen.
De eerste stap naar een sterker team is niet nóg een strategie- of heisessie. Het begint met ruimte maken voor echte ontmoetingen en échte gesprekken. Dat betekent:
Uit de comfortzone komen – Doorbreek patronen en kijk met andere ogen naar wat er speelt.
Durven vertragen – Sta stil bij wat onderhuids leeft in plaats van alleen te focussen op ‘actie’.
Systemisch kijken – Onderzoek niet alleen wat er misgaat, maar wat het team of de organisatie in stand houdt.
Samen leren – Creëer een cultuur waarin reflectie, feedback en groei normaal zijn.
Daarnaast kan het voorkomen dat een team structureel niet succesvol kan worden, omdat de context waarin het team opereert bepaalde patronen in stand houdt. Bijvoorbeeld: een service delivery team had jarenlang grote conflicten binnen én buiten het team. Na zorgvuldig onderzoek bleek dat hun falen werd veroorzaakt door de bredere organisatiecultuur. De organisatie functioneerde nog steeds met een start-up mentaliteit, terwijl hun klanten een professionele en gestroomlijnde aanpak verwachtten. Hierdoor ontstond een fundamenteel spanningsveld dat niet door het team zelf opgelost kon worden.
Dit laat zien hoe belangrijk het is om niet alleen naar het team zelf te kijken, maar ook naar de historische en systemische patronen van de organisatie. Door een diepgaand vooronderzoek te doen naar de geschiedenis van een team en de bredere organisatiecultuur, kun je verkennen of er op diepere lagen problemen spelen die de samenwerking beïnvloeden.
Dit betekent niet dat teams eindeloos in de analyse moeten blijven hangen. Een team dat echt de omslag maakt, durft ongemakkelijke gesprekken te voeren én actie te ondernemen. Zo begeleidde ik een kwaliteitsteam van een regionaal ziekenhuis dat worstelde met een gebrek aan vertrouwen. Door gesprekken te voeren over onuitgesproken frustraties en onderlinge verwachtingen, ontstond er ineens weer beweging. Besluiten werden scherper genomen en afspraken werden nagekomen. De energie keerde terug, omdat de echte knelpunten eindelijk op tafel lagen.
Veel teams blijven hangen in symptoombestrijding: betere vergaderstructuren, strakkere KPI’s of een inspiratiesessie over samenwerking. Maar echte verandering vraagt meer. Het vraagt om een andere manier van kijken, luisteren en handelen.
Bij Ontmoeten.Nu begeleiden we teams en organisaties om deze omslag te maken. Geen standaardtrainingen of oppervlakkige teamdagen, maar diepgaande sessies waarin we écht kijken naar wat speelt. Of dat nu in een coachingstraject is, een teamsessie of een natuurprogramma: de kern blijft hetzelfde.
Coaching | Workshops | Natuurprogramma’s
Voor mensen en teams in organisaties die veerkrachtiger en van blijvende betekenis willen zijn via ontmoeten, ont-moeten & zinvolle actie.